Oda Başkanı Ali Ekber Çakar, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu2nun
çıkarılışının beşinci yılı dolayısıyla yazılı bir açıklama yaptı.
6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Yasası Kabul Edileli Beş Yıl Oldu
Ancak İş Cinayetlerinden Ölümler Önceki 6 Yıla Göre
Yüzde 154 Arttı
İş kazaları sonucu
toplu ölümlerin artması nedeniyle, bundan tam 5 yıl önce 30 Haziran 2012
tarihinde çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası`nın kabul
edilişinin bugün itibarıyla beşinci yılındayız. Yasa ilk gündeme geldiğinde ve
üzerinde yapılan değişikliklere dair, iş kazaları ve meslek hastalıklarının bu yasa ve mevzuat ile
önlenemeyeceğini hep söylediğimiz bilinmektedir. Hem bu yasa hem de iş
güvenliği uzmanlığı, hekimliği ve diğer sağlık personeline ilişkin
yönetmeliklerin defalarca değiştirilmesine rağmen kazalar ve iş cinayetleri
artarak devam etmektedir. Bilindiği üzere SGK verileri de bu yöndedir.
Yine bilindiği üzere her gün en az beş kişi iş kazalarında hayatını
kaybetmektedir. Oysa 2012 yılında Yasa çıkarılırken, "iş kazalarını
önleyeceği" özellikle belirtiliyordu. Fakat Yasa çıktığından bu yana en az
7 bin 693 çalışan hayatını kaybetmiştir. Bu rakam 2012 öncesi 6 yılın toplam
ölüm sayısından yüzde 154 fazladır. Yasa çıktığından bu yana 2012-2015
yıllarında yaşanan iş kazası sayısı (SGK 2016 verileri henüz yayınlanmamıştır)
toplam 728 bin 883, önceki beş yılın toplam iş kazası sayısı ise 350 bin
11`dir. Yani iş kazaları ve iş kazası sonucu ölümlerde yüksek oranlı artışlar
söz konusudur.
Ayrıca iş güvenliği önlemlerinin alınmaması yalnızca çalışanları değil,
örneğin son günlerdeki havuz foseptik kazalarında görüldüğü gibi işyerlerinde
bir şekilde bulunanları da etkilemektedir.
SGK`nın iş kazası, meslek hastalıkları istatistikleri incelendiğinde
görülmektedir ki; Yasa çıktığından bu yana hiç birşey değişmemiştir; kaza
tipleri aynı, işkollarına göre kaza sayısı aynı, işyeri büyüklüklerine göre
kaza sayısı, ölüm oranı sayısı vb. veriler aynıdır. Örneğin 2013 yılında iş kazası
sıklık hızı (her 100 saatte meydana gelen iş kazası sayısı) 1.32 olarak
gerçekleşti, 2014 yılında iş kazası sıklık hızı 1,47; 2015 yılında 1,52
oldu. 2013 yılında iş kazası ağırlık hızı (her 100 saatte meydana gelen iş
kazası sonucu kaybedilen iş saati) 0,41 olarak gerçekleşti, 2014 yılında iş
kazası ağırlık hızı 0,41; 2015 yılında 0.45 oldu.
2002 yılından önce işyerleri kurulmadan önce, Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı`ndan (ÇSGB) "işyerinin iş sağlığı güvenliği kurallarına
uygun olduğuna dair kurma İzini" alınırdı, ancak bu uygulama kaldırıldı.
Aynı şekilde, işyerinin çalışması sırasında eksikliklerin olmadığını gösteren
"İşletme Belgesi" de kaldırılmıştır.
Yasanın kabul edildiği günden beri söylüyoruz: 6331 sayılı Yasa ve
getirilen sistem ile iş kazaları önlenemez. Mevcut sistem, tüm kuralların ÇSGB
tarafından belirlendiği, işyerlerinin denetlenmediği, işyerlerine yaptırım
uygulanmadığı, pratikte işçi sağlığı ve iş güvenliğini sağlamanın işveren
yükümlülüğü olmaktan çıkarılıp iş güvenliği uzmanının yükümlülüğü haline
getirildiği bir sistemdir.
Aradan geçen beş yıl gösterdi ki, bu sistemde kazalar, ölümler
önlenemiyor. Eğitim, denetim dâhil işçi sağlığı ve iş güvenliği üzerine
kararların alınacağı; sendikalar, üniversiteler, TMMOB, TTB`nin de aralarında
bulunduğu, idari ve mali yönden bağımsız bir İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Enstitüsü kurulmadığı ve mevzuat ile uygulamalar değiştirilmediği sürece
her gün, her ay, her yıl kazaları ve can kayıplarını yine konuşuyor olacağız.