Trafik Kazaları/Cinayetlerini Önlemek İçin Kamusal Araç Teknik Denetimleri Yapılmalıdır
Dün Mersin’in Mut ilçesinde askerleri taşıyan bir otobüsün bariyerlere çarparak devrilmesi sonucu ilk belirlemelere göre ikisi sürücü, dördü asker olmak üzere altı kişinin hayatını kaybettiği, 10 askerin de ağır yaralı olduğu bir trafik kazası olmuştur. Öncelikle bu elim kazada yaşamını yitiren yurttaşlarımızın yakınlarının acısını paylaşıyor, yaralılara acil şifalar diliyoruz.
Motorlu araçlar konusunda uzman faaliyetler yürüten, mevzuatlara göre tasarım ve üretiminde bulunan makina mühendisleri ve onların meslek örgütü Makina Mühendisleri Odası (MMO) olarak bu tür ölümcül “kazaları/trafik cinayetlerini” azaltmak için bazı teknik önerileri belirtmek istiyoruz.
Özellikle belirtmek isteriz ki denetim kamusal bir görevdir. Piyasanın ve kişilerin inisiyatifine bırakılamaz ve gündelik siyasetin parçası olmamalıdır.
Öncelikle araçların bakımının yetkin bir şekilde yapılması gerekir. Araçların fren, balata, lastik, ön takım, elektrik sistemi, hidrolik sistemi, motor yağı, soğutma suyu seviyesi vb. konulardaki bakımları yetkili veya yetkin servislerde mutlaka yapılmalıdır. Diğer yandan yürürlükte olan “Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik”te tanımlanmış olan M2 ve M3 kategorisi yani yolcu taşımaya yönelik sürücü dışında sekizden fazla oturma yeri olan araçlarda zorunlu olan “Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri” periyodik olarak kontrol edilmeli ve sistemin etkinliğini halen sürdürüp sürdürmediği denetlenmelidir. Bugün AB ülkelerinin birçoğunda, örneğin Almanya’da otobüsler yılda üç defa, kamyonlar yılda bir defa olmak üzere, Araç Muayene Periyodunun dışında ve eğitilerek belgelendirilmiş makina mühendisleri tarafından ara denetime tabi tutulmaktadır. Araçların bakımları ancak odalarınca belgelendirilmiş teknik personel eliyle yetkili servislerce yapılmalı ve takip edilebilir olmalıdır, hiçbir şekilde aracın bütünlüğünü bozucu parça değişimi yapılmamalıdır. Ülkemizde bu veya benzer bir uygulama hayata geçirilmediği müddetçe ne yazık ki kazalara “kader” demeye devam edilecek ve yaşamını yitirenlerin sayıları hep fazla olacaktır.
Bu tür kazaların ve toplu ölümlerin önlenmesi için, başta yetkililer olmak üzere herkesi aklın ve bilimin kurallarını uygulamaya çağırıyoruz. Araçlara yönelik kamusal denetimin mutlaka yapılması gereklidir. Odamız bu denetimlerin bir parçası olmaya hazırdır. Mutlaka yeni bir mevzuat düzenlemesi yapılmalı; ticari araçların periyodik bakım, enerji tasarrufu, sürücü eğitimi, güvenli bakım ve parça kullanımı gibi konularda MMO tarafından eğitilerek sertifika almış “Araç Teknik Denetim Mühendisleri”ne denetim yetkisi verilmeli ve ticari araçlar iki muayene arasında en az üç kez özel olarak kamusal denetimden geçirilmelidir. Ayrıca ifade etmek isteriz ki bu salgın döneminde İlgili Bakanlıkların talimatları yanında MMO İklimlendirme Teknik Kurulunun toplu taşım araçları için önerileri dikkate alınmalıdır. Odamız kamusal denetim alanında yapılacak hertürlü düzenlemeye katkı vermeye ve verilecek hertürlü görevi yerine getirmeye hazırdır.
Yunus Yener
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı