KÜLTÜREL MİRASI YIKMAKTAN VAZGEÇİN!

MMO 2 Temmuz 2021, Cuma

TMMOB Amed İl Koordinasyon Kurulu Sur Belediyesince Kentsel Sİt Alanı içerisine giren 63 adet yapının yıkımına ilişkin yapmış olduğu basın açıklaması gerçekleştirdi. Basın Açıklamasına Şube Eş Başkanımız Mehmet Emin TÜMÜR, Şube Sekreterimiz Arın ZÜMRÜT, Şube Saymanımız Cengiz ATAMAN ve Şube Müdürümüz Duygu BAYRAM katılım sağladı.

BASINA VE KAMUOYUNA
 
​Sur içi “Diyarbakır Kentsel Sit Alanı” olarak Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun29.09.1988 tarih ve 38 sayılı kararıyla; 2863 Sayılı  Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa esas olarak tescillenmiştir.Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı; 2015 tarihinde  ise  UNESCO  Dünya Mirası Listesine alınınmış ve tampon bölge olarak da ilan edilmiştir. Türkiye’nin 1965 yılında imzaladığı “Lahey Silahlı Çatışma Halinde Kültür Varlıklarının Korunmasına Dair Sözleşme” ile 1983 yılında imzaladığı “Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme”gereği devlet; kültürel varlıkların tespiti, korunması ve gelecek nesillere aktarılması için gerekli tedbirleri almakla; ayrıca silahlı bir çatışmanın etkilerine karşı bu varlıkları güvence altına almakla yükümlüdür.

​2016 yılından bugüne; Sur ilçesinin neredeyse tamamının acele kamulaştırılmasına karar verilmiş, nüfusun çoğunluğu yaşam çevrelerini terk ederek göç etmek zorunda kalmıştır. Ardından yerleşim yerlerine erişim kapatılarak yıkıma başlanmış, bölgenin dönüştürülmesi için mimarlık ve planlama bir araç haline dönüştürülmüştür. İmar Planı Değişikliği ile mevcut tarihi doku ve tescilli yapılar yok sayılmış; kentsel donatı alanlarının kaldırılması, birçok yapının yıkımı öngörülmüş, güvenlik ve savunma odaklı kararlar alınmıştır. 2016 yılından bugüne devam eden tarihi ve kültürel yapıların tahribi ne yazık ki halen devam etmektedir. Sur Belediyesince kentsel sit alanı içerisinde kalan farklı mahallelerinde bulunan 63 Adet yapıya ilişkin ''Genel güvenlik ve asayiş bakımından tehlike arz ettiği gerekçesi ile" yıkım kararı alınmış ve yıkım işlemlerine başlanmıştır.

Öncelikli olarak  miras alanının tek başına bir parçadan oluşmadığını, bulunduğu çevre ile bir bütün olduğunu ve bu yıkımlar sonucu kayda alınmamış tescile değer yapıların ve özgün sokak dokusunun yok edildiğini vurgulamak istiyoruz.  Miras alanında yürütülen çalışmalar için Kültürel Etki Değerlendirme Raporlarının hazırlanması ve sonuçlarının değerlendirilmesi bir zorunluluktur. Ayrıca daha önceki çağrı ve uyarılardan da anlaşıldığı gibi Miras Komitesinin bilgilendirilmesi ve onayının alınması süreçlerinin işletilmediği ve dolayısıyla yıkımların miras alanı üzerinde geri dönülemez tahribatlar yaratacağı açıktır. Kentin tarihsel dokusunu ve bütünlüğünü bozan yıkımların durdurulması ve onarım, restorasyon karar süreçlerinin işletilmesi önem arz etmektedir. Zira kentsel sit alanı içerisinde yapılan yıkımlardan sonra yapılan yeni yapıların geleneksel sivil mimari örneklerden çok uzak olduğu ve yıkımlar sonrası alanlarda oluşan doluluk/boşluk oranlarındaki tutarsızlıkların kentsel doku üzerinde olumsuz etkiler yarattığı ortadadır. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafında Dünya Mirası olarak tescillenen alanın tampon bölgesi ve Kentsel Sit Alanı olan Suriçi'nde yürütülen bütün çalışmalarda korumacı kültürden uzak, yıkan ve yok eden yaklaşımlardan vazgeçilmelidir.  Var olmasının amacı tarihi, kültürü, sanatı koruma ve gelecek nesillere aktarma olan kurumlara ve kişilere görevlerini hatırlatıyor, sorumluluklarını yerine getirmeye çağırıyoruz.

Bu kent hepimizin ve tüm insanlığın ortak mirasıdır, sahip çıkalım!
               
02.07.2021
                                                                                                                                           
TMMOB 
Amed İl Kordinasyon Kurulu