15-16 Haziran Direnişi ve Dinmeyen İşçi ve Halk Direnişlerini Selamlıyoruz

11 Haziran 1970’te çıkarılan bir yasa ile sendika seçme özgürlüğünün kısıtlanması ve DİSK’in kapatılması amaçlanmıştı. Girişimlerinden sonuç alamayan DİSK yönetiminin direniş kararı ile Marmara’daki fabrikalarından çıkan işçiler 15-16 Haziran günlerinde İstanbul’da kitlesel protestolar yapmışlardı. 1960’ların işçi mücadelelerinin üzerinde yükselen ve Türkiye işçi sınıfı tarihinin en büyük işçi direnişlerinden biri olan 15-16 Haziran Büyük İşçi Direnişi örgütlü olmanın ve haklarına sahip çıkarak mücadele etmenin kazanmak için şart olduğunu gösterdi, söz konusu yasa Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. 1970'li yıllarda sınıf mücadelesinin yükselişi ve DİSK’in örgütlü gücünün büyümesinde 15-16 Haziran eyleminin büyük katkısı oldu.

15-16 Haziran Direnişinden yaklaşık bir yıl sonraki 12 Mart 1971 muhtırası ve o ara rejim döneminin terörü, “sosyal uyanışın ekonomik gelişmeyi aştığı” gerekçesine dayanıyor, sermayenin mutlak diktası tesis edilmek isteniyordu. İşçilerin, gençliğin, yoksul köylülük ve bütün emekçi halkın aydınlanmasının önünü kesmeye yönelik çabalar 12 Eylül 1980 faşist darbesi ve bugünkü iktidar dönemlerinde doruğa ulaştı. Örgütlenme, sendika, toplu sözleşme, grev, gösteri, yürüyüş hakları neredeyse yok edildi. Sömürünün yoğunlaşması, sefalet ücretleri, güvencesiz çalışmanın yaygınlaşması, işçi sağlığı ve iş güvenliği gerekliliklerinin ihlali ve laikliğin tasfiye edilmesiyle insanlık dışı çalışma ve yaşam koşulları bu iktidar döneminde had safhaya ulaştı.

Serbestleştirme-özelleştirmeler, sendikasızlaştırma, esnek-güvencesiz çalışma, kayıt dışı istihdam, kıdem tazminatı ve emeklilik haklarına uzanan uygulamalar, Covid-19 salgını koşullarında daha da ağırlaşan sömürü ve işsizlik-yoksulluk-hayat pahalılığı kıskacı, emekçilerin çalışma ve yaşam haklarını yok edici düzeydedir.

Ancak emekçiler de haklı grevlerle bir direniş geleneği oluşturmuştur. 1961 Saraçhane Mitingi, 1963 Kavel direnişi, 1966 Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası direnişi, 1968 Derby Lastik Fabrikası direnişi, 1970 15-16 Haziran direnişi, 1970’lerin MESS direnişleri, 1989 Bahar Eylemleri, 1991 Büyük Madenci Yürüyüşü, kamu çalışanlarının 1995 yılındaki büyük eylemlilikleri, 1994-1995 direnişleri, 2000’li yıllarda Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Kanunu’na karşı direnişler, Paşabahçe, SEKA, TELEKOM ve diğer özelleştirme karşıtı direnişler, 2010 yılındaki TEKEL direnişi, 1 Mayıs mitingleri, Gezi direnişi ve günümüzdeki sayısız direniş gösteriyor ki emekçilerin mücadelelerinin önünü kesmek mümkün değildir. Ta ki emeğin, bilimin, kamucu politikaların, toplumsal kalkınma ve hakça paylaşımın egemen olacağı yeni bir Türkiye ve dünya kuruluna dek.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası olarak, 15-16 Haziran 1970 Büyük İşçi Direnişi ile dinmeyen işçi ve halk direnişlerini selamlıyoruz. Ülkemizin bağımsızlık, demokrasi, laiklik, emek ve sosyal mücadele gelenekleri sürecek ve mutlaka galip gelecektir.

Yunus Yener

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı